0

BEĞENDİM

0

 General Faidherbe adıyla da bilinen 3. Napolyon tarafından 1857’de kurulan ve Benin, Fildişi Sahili, Gine, Mali, Burkina Faso, Nijer ve Moritanya’dan da askerlerin yer aldığı sömürge piyade birliği Senegalli Nişancılar, Fransa ile Afrika’nın ortak tarihini oluşturuyor.

Birinci Dünya Savaşı’na 200 bin, İkinci Dünya Savaşı’na da 140 bin Senegalli Nişancı katıldı. Her iki savaşta en az 60 bin Senegalli Nişancının yaşamını yitirdiği biliniyor.

AA muhabiri, Senegal Silahlı Kuvvetler Müzesi ile Senegal Ulusal Arşivlerinde Senegalli Nişancılara ait belgeleri inceledi, askeri tarihçi Mamadou Kone ile konuştu ve 2. Dünya Savaşı’nda Almanlara karşı savaştırılan Senegalli Nişancı Cheikhou Camara’nın oğlu Sory Camara ile mülakat yaptı.”Fransa Senegalli Nişancıları kullandı”

Fransa saflarında savaşan Senegalli Chekoui Camara’nın oğlu Sory Camara, babasının İkinci Dünya Savaşı’na katıldığını ve 1959’a kadar Fransız ordusunda görev yaptığını söyledi.

Aynı zamanda Senegalli Nişancıların soyundan gelenleri bir araya getiren “Vigile Tricolor Senegal” isimli derneğin de başkanı olan Camara, babasının tarlada çalışırken zorla askere alındığını kaydetti.

Camara, “Babam 1937’de Kaolack bölgesinde fıstık tarlasından çalışırken sömürge güçleri gelip genç ve güçlü erkekleri zorla askere kaydediyor. Hayır deme şansınız yok. Savaşa gitmeden önce 1938’de Thies kentinde eğitim alıyorlar. Babam hem 2. Dünya Savaşı’na hem de Çinhindi Savaşı’na katılıyor.” dedi.

Fransa’nın, 1. Dünya Savaşından dönen Afrikalı askerlerin anlattıklarından sonra 2. Dünya Savaşı için asker toplarken büyük bir dirençle karşılaştığını belirten Camara, Fransa’nın bu direnci kırmak için çeşitli sözler verdiğini ancak tutmadığını kaydetti.

Sory Camara, Fransa’nın o dönem hiçbir vatandaşlık hakkı bulunmayan halkı ikna etmek için Fransız vatandaşlığı vaat ettiğinin altını çizerek şöyle devam etti:

“Elbette Fransa vatandaşlık sözünü tutmadı. Fransa Senegalli Nişancılara yalan söyledi, onları cephede en önde savaştırdı, işi bitince de bir paçavra gibi kenara attı. Fransa’yı Alman işgalinden bizim dedelerimiz, babalarımız kurtardı. Tarihi biliyoruz. Onlar hem kanlarıyla hem de yaşadıkları topraklar itibarıyla vatandaşlığı hak ettiler. Sonuçta o dönem yaşadıkların toprakların tamamı Fransa’ya aitti, Fransız parası kullanılıyordu.””Fransa kıtadaki pozisyonunu düzeltmek istiyorsa bu konuyu yeniden ele almalı”

Camara, sömürge ülkelerinde 1958’de başlayan bağımsızlık talebinin Senegalli Nişancılar üzerinde de ciddi bir etkisi olduğunu anımsattı.

O dönem Cumhurbaşkanı olan Charles de Gaulle’ün bu talebe kızdığını belirten Camara, Fransa için savaşan Afrikalı askerlerin emekli maaşının yüzde 75’ini kestiğini söyledi.

Camara, “Gaulle’ün bu adımı apaçık ırkçılık ve ayırımcılıktır. Bunun ekonomik gerekçelerle de ilgisi yok. Afrikalı askerler de beyaz Fransız askerlerle aynı safta savaştı. Üstelik Senegalli Nişancıları en ön safta cephede savaştırdılar.” ifadesini kullandı.

Eski Fransız sömürgesi Afrika ülkelerinin tamamında Senegalli Nişancıların ailelerine rastlanacağına dikkati çeken Camara, bugün neredeyse tamamı hayatını kaybetmiş bu askerlere iade-i itibar yapılması gerektiğini vurguladı.

Sory Camara, sözlerini şöyle tamamladı:

“Senegalli Nişancıların neredeyse hepsi sefalet içinde öldü. Bugün Senegal’de dahi bu askerlerin hikayelerini yeteri kadar tanımıyoruz. Fransa’nın imajının Afrika’da giderek zarar görmesinin nedenlerinden birisi de zorla ve yalan söyleyerek savaştırdığı bu askerlerdir. Fransa kıtadaki pozisyonunu düzeltmek istiyorsa bu konuyu yeniden ele almalı. Fransa’nın 400 Senegalli Nişancıyı katlettiği Thioraye Katliamı da tanınmalı ve öldürdüğü askerlerin kimlik tespiti yapılmalı.””Fransa Afrika’dan hem erzak hem asker aldı”

Askeri tarihçi Kone de 1. ve 2. Dünya Savaşı’na katılan ve hayatını kaybeden Senegalli Nişancıların sayısının resmi kaynaklarda gerçekten çok daha az kayda geçtiğini söyledi.

Kone, çoğu Senegalli Nişancının cepheye giderken kayıt altına alınmadığı dolayısıyla öldüklerinde de rakamlara dahil edilmediğini belirtti.

Fransa’nın 1 ve 2. Dünya Savaşları öncesi sömürge topraklarından genç ve çalışan erkekleri zorla askere almasının bölgede başka sorunlar doğurduğunu kaydeden Kone, “Fransa tarlada çalışan genç nüfusu alıp götürünce bu bölgelerde ciddi bir açlık baş gösterdi. Bazı yerlerde tarlada çalışacak kimse kalmamıştı. Bunun üzerine bir de Afrika’dan tarım ürünleri talep etmeye başladı. O dönem Avrupa’da ciddi gıda sıkıntısı vardı. Fransa Afrika’dan hem erzak hem de asker aldı. ” dedi.

Senegalli Nişancıların Fransa’da oldukça travmatik anlar yaşadığını belirten Kone, “Çoğu nişancı savaştan ülkesine döndükten sonra tüm resmi evraklarını yaktı. Gördükleri muameleden öyle iğrenmişlerdi ki hayatlarının sonuna kadar savaşla ilgili tek kelime dahi etmedi. Tabii evrakları olmadığı için emekli aylığı da alamadı.” diye konuştu.Senegalli Nişancıları sefalete sürükleyen 6 ay şartı

Kone, De Gaulle’ün 1959’da emekli aylıklarının yüzde 75’ini azaltmasının ardından artık bağımsız olan Afrika ülkelerinde yaşayan Senegalli Nişancıların emekli aylığı hakkının da tamamen ortadan kaybolduğunu anımsattı.

Kone, “Sömürge ülkeleri artık Fransız toprağı olmaktan çıkınca bu sefer de Senegalli Nişancılara emekli aylığına eklenen yaşlılık primini almak için en az 6 ay Fransa’da yaşama şartı getirildi. Düşünün bu askerler hak ettikleri aylığı almak için bir de kimselerinin olmadığı Fransa’da yaşamaya mecbur bırakıldılar. Yaşları ilerleyince iyice perişan oldular. Çoğu Fransa’da tek başına ölmekten çok korkuyordu. Sonra Fransa’da yaşayan 28 Senegalli Nişancı’ya dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande tarafından vatandaşlık verildi. Zaten çoğu nişancı ölmüştü, en genci 80 küsur yaşındaydı. Vatandaşlık onlar için önemliydi zira artık maaş almak için Fransa’da yaşamak zorunda kalmayacaklardı.””Hem Fransa’da hem Senegal’de müfredata girmeli”

Kone, Senegalli Nişancıların uzun süre “paralı askerler” olarak değerlendirildiği ve utanç içinde yaşadıklarını söyledi.

Senegalli Nişancıların ailelerinin de kendilerini gizlediğini kaydeden Kone, dönemin Cumhurbaşkanı Abdoulaye Wade’nin, 2004’te 1 Aralık’ı “Senegalli Nişancıları Anma Günü” ilan etmesiyle Senegalli Nişancıların imajının iyileştirildiğini kaydetti.

Kone, Senegalli Nişancıların hem Fransa hem de Afrika tarihinin bir parçası olduğuna vurgu yaparak sözlerini şöyle tamamladı:

“Senegalli Nişancılar konusu hem Fransa’da hem de Senegal’de müfredata girmeli. Ne acıdır ki kendi okullarımızdaki tarih kitaplarında bu konu 2-3 paragraftan ibaret işleniyor. Bir Fransız öğrenci bana ‘Peki ama Afrikalılar neden savaşa gitmeyi kabul etti ki’ diye sormuştu. Fransız müfredatında da Senegalli Nişancılara dair neredeyse hiçbir şey bulamazsınız. Hala bu kahraman askerleri yeteri kadar tanımıyoruz. Omar Sy’nin filmi eksikliklerine rağmen en azından bu konuda bir farkındalık oluşturdu.”