0

BEĞENDİM

0

-AA-

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Hollanda’daki konutların yüzde 42’sinde kiracılar yaşıyor. Bu da ülkede 3 milyondan fazla evde kiracı bulunduğu anlamına geliyor.

Son yıllarda ülkedeki konut piyasasında arz sıkıntısı yaşanıyor. Hollanda’da 300 bin civarında konut açığı olduğu belirtiliyor.

Hollanda’da son dönemde kiralar hızla artarken, özellikle düşük ve orta gelirliler konut bulmakta ciddi sıkıntılar yaşıyor.

Hollanda modeli

Hollanda’da kiralık konutlar “özel” ve “sosyal konutlar” olarak iki ana gruba ayrılıyor.

Ülke genelindeki kiralık konutların yüzde 75’lik kısmı sosyal konut kapsamına giriyor. Sosyal konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit ediliyor.

Konuta uygulanabilecek fiyat “puanlama sistemi” aracılığıyla belirleniyor.

Konutlar; boyutu, yaşı, oda sayısı, mutfağı, banyosu, bahçesi, enerji verimliliği gibi çok sayıda farklı kriterle bir puan alıyor. Bu unsurlar sonucu ortaya çıkan puanın toplamı belirli sınırın altında kalıyorsa ev “sosyal konut” kapsamına giriyor.

Söz konusu puan sisteminde fiyatı 763 avronun altında çıkan konutlar “sosyal” kabul ediliyor. Bu puan, sosyal konuta uygulanabilecek maksimum kirayı da belirliyor. Bu konutların kiralarındaki artışı da hükümet tespit ediyor.

Sosyal konut başvurusu için ev derneklerine kayıt yaptırmak gerekiyor. Ülkenin farklı bölgelerinde çeşitli dernekler faaliyet gösteriyor.

Bu imkandan faydalanmak için belediyelerden konut izni alınması gerekiyor. İzin için belediyeler, kişinin bölgede yaşamasının meşru ve geçerli nedenlerini öğrenmek istiyor. O bölgede belediyeden izin almak için ailenin aynı yerde yaşaması, iş yerinin bulunması veya eğitim alındığını kanıtlaması gerekiyor.

Ailedeki kişi sayısı ve gelir seviyesi gibi unsurlar da ev derneklerinden faydalanmak için ölçülüyor.

Düşük gelirliler veya gerekli koşulları karşılayanlara ilave olarak kira desteği de veriliyor.

Özel sektör

Konut piyasasında özel sektör, daha pahalı ve kamu tarafından sübvanse edilmeyen bir seçenek olarak duruyor.

Sistemde yüksek puan alan evler özel sektörün sayılıyor. Ev değerlendirme sisteminde 737 avrodan yüksek bedele ulaşan konutlar bu kapsama giriyor.

Bu evlerin kiralarını ev sahipleri serbest piyasa koşullarında belirliyor. Bu evlere tavan fiyat uygulanmıyor.

Yeni sistem

Hollanda, yüksek kiralarla ev sahiplerine kira sınırlaması getiren puanlama sisteminin kapsamını genişleterek mücadele etmeye çalışıyor.

Konut ve Planlama Bakanı Hugo de Jonge, ülkedeki konut sıkıntısına yönelik hazırlanan ve kiraları makul seviyelere indirmeyi hedefleyen yeni planı geçen hafta açıklamıştı.

Plana göre, ülkedeki konut kiraları yeniden düzenlenecek.

Düşük ve orta gelir grubundakiler daha iyi korunacak ve bunların makul seviyelerde kira ödemesi sağlanacak.

Orta gelir grubundakilerin kiraladıkları konutların daha uygun fiyatlı olması için halihazırda serbest piyasada belirlenen kiralara da müdahale edilecek.

Ülkede konutlara uygulanan puanlama sisteminin kapsamı genişletilecek. Daha önce 763 avroya kadar olan konutlara uygulanan sistemin sınırı 1.250 avroya kadar yükseltilecek. Böylece daha fazla sayıda konutun kirası sistem tarafından tespit edilecek. Bu konutların kiralarını ev sahipleri belirleyemeyecek.

Orta ve düşük gelirlilere yönelik yeni konut inşasına da hız verilecek. 2030 yılına kadar inşa edilecek konutların yüzde 40’ının düşük ve orta gelire yönelik olması sağlanacak.

Söz konusu dönemde 350 bin konutun uygun fiyatlı olması veya bunlarda sahibinin yaşaması amaçlanacak.

İlk defa ev sahibi olacakların konumu da güçlendirilecek. Yeni satış sistemleri ile ilk ev sahipliği daha cazip hale getirilecek.

Gelirlerinin büyük kısmını kiraya harcayan düşük gelirlilerin mağdur olmaması sağlanacak. Düşük gelirlilerin kira artışları da sınırlandırılacak ve gelirlerine uygun ev tahsis edilecek.

Ucuz sosyal konutlarda yaşayan daha yüksek gelirlilere ise gelire bağlı kira artışı yapılacak.

Kira yardım sistemi basitleştirilecek. Bu yardım, sabit bir seviyeye çıkarılacak. Kira yardımından faydalanmak için gerekli üst kira limiti kaldırılacak.

Kira desteği almak için gerekli yaş sınırı da 23’ten 21’e indirilecek.

Berlin’de tavan kira uygulandı

Artan konut fiyatları ve yükselen kiralar birçok Avrupa ülkesinde büyük emlak şirketlerine tepki gösterilmesine de neden oluyor. Artan kiralar nüfusun sadece yüzde 17,4’ünün ev sahibi olduğu Almanya’nın başkenti Berlin için de büyük bir sorun olmaya devam ediyor.

Almanya’da kiraların hızlı artışının ardından Berlin eyalet hükümetinin kiralara 2020’den itibaren 5 yıl boyunca üst sınır ve dondurma yönündeki aldığı karar (Mietendeckel Kanunu) Nisan 2021’de Federal Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya aykırı bulunarak iptal edilmişti.

Berlin’de yaşamın sürdürülebilir ve hesaplı olmasını hedefleyen tavan kira uygulaması, dairelerin yaklaşık yüzde 90’ını kapsıyordu.

İptal edilen kanunda, dairenin kalitesine ve hangi donanımlara sahip olduğuna bağlı olarak, kira tavanları metrekare başına 3,92 avro ile 9,80 avro arasında tutuluyordu.

Kovid-19 salgını nedeniyle Almanya’da konut fiyatları ve kiralar hızla artarken,  birçok Alman siyasetçinin mevcut ev sahiplerine zarar verme korkusuyla fiyatları kontrol etmek için çok fazla şey yapmaktan çekinmesi dikkati çekiyor. 

Bu artış, Rusya’nın Ukrayna’daki başlattığı savaşın enerji, demir ve çelik fiyatlarını artırmasıyla ve Ukrayna’dan göçmenlerin gelmesiyle ivme kazanarak devam ediyor.

Berlin’de şu anda yeni daireler için metrekare başına en az ortalama 22 avro kira bedeli istenirken, eski daireler için de yerine ve donanımına göre 6 ile 20 avro arasında değişiyor. Ev ve daire sayısı sabit, insan sayısı ise giderek arttığı için kiralık daire bulmak 6 aydan fazla vakit alabiliyor. 

Öte yandan, nüfusun yüzde 84’ünün kirada oturduğu başkentte, ortalama kira fiyatları da 2010 yılından bu yana yüzde 100’den fazla artış gösterdi.