Edirne kırmızısına rengini veren bitkiden diş temizleyici tablet üretildi

TÜ Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik
Diş tabletlerinin geri dönüştürülebilir kağıt ambalajlar içerisinde sunulmasını planlıyoruz

İleride rubia tinctorum bitkisini kullanarak daha farklı formülasyonlarla pazara sunmayı düşünüyoruz

CİHAN DEMİRCİ - Osmanlı döneminde casusluk olaylarına konu olduğu için "efsane renk" olarak anılan Edirne kırmızısı (Rouge d'Adrinople) renginin elde edildiği bitkiden diş temizleyici tablet üretildi.
Osmanlı döneminde rengin formülünün Avrupa'ya casusluk olaylarıyla çıkarıldığı için hikayelere konu olan rengin kente yeniden katma değer sağlaması için çalışmalar sürüyor.
Rengin marka değerinin artması amacıyla akademik, ekonomik ve tarımsal anlamda bir dizi çalışma yürüten Trakya Üniversitesi Edirne kırmızının elde edildiği rubia tinctorum kentte birçok araziye ekimini gerçekleştirdi.
Bitki kök boya dışında sağlık alanındaki çalışmalara da esin kaynağı oldu.
TÜ Eczacılık Fakültesi de kök boya bitkisi rubia tinctorum ile ilgili çalışmalar ortaya koydu.
Yapılan araştırma ve çalışmalar sonrası söz konusu bitki kullanılarak Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı'ndan Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik, Arş. Gör. Dr Hakan Nazlı ve lisans öğrencisi Muaz Erdoğmuş tarafından diş temizleme tableti üretildi.
Rubia tinctorum bitkisinin sulu ekstresi, nane, lavanta ve çörek otu yağının bulunduğu tabletin kısa süre sonra satışa sunulması planlanıyor.
Ekip, farklı ürünler hazırlamak için de çalışmalarını sürdürüyor.
- Daha fazla bitkisel yağ içeriyor
Gedik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, rubia tinctorum bitkisinin antimikrobiyal, antibakteriyel ve antiinflamatuar özelliğe sahip olduğunu görünce diş tableti üretmeye karar verdiklerini söyledi.
Dr. Gedik, ürettikleri diş tabletinin benzerlerinden farkının daha fazla bitkisel yağı içermesi olduğunu belirtti.
Diş tableti üretimi için bir süre araştırma ve çalışmalar yaptıklarını belirten Gedik, "Diş tableti, diş macunlarına göre avantajlar içeriyor. Ağız ve diş sağlığını artıran tabletlerde diş macunlarındaki gibi deterjan ürünler içermiyor. Ürettiğimiz ürün rahatlıkla taşınabilir ve kullanılabilir. Üstelik diş macunu tüpleri doğada çözülmüyor. Diş macunu tüpünün doğada çözülmesi için uzun zamana ihtiyaç var. Diş tabletlerinin geri dönüştürülebilir kağıt ambalajlar içerisinde sunulmasını planlıyoruz." diye konuştu.
Gedik, diş sağlığı ile ilgili ürünlerde yabancı bağımlılığını ağır bastığını dile getirerek yerli üretimle bu eksikliği gidermeye çalıştıklarını vurguladı.
Diş sağlığı ürünlerinde de yerli üretim miktarını artırmak gerektiğine vurgu yapan Gedik, "2025 yılında ağız ve diş sağlığı ürünlerinin kullanımında yüzde 10'luk bir büyüme bekleniyor. Bu açıdan da yaptığımız ve geliştirdiğimiz ürünün önemli olduğunu düşünüyoruz. Karbon ayak izi düşük, sürdürülebilir, çevreci, her yere taşınabilen, atık bırakmayan, kağıt ambalajlı, doğal maddelerden ürünler elde etmeyi amaçladık. İleride rubia tinctorum bitkisini kullanarak daha farklı formülasyonlarla pazara sunmayı düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

Diş temizleyici tablet, ağızda eridikten sonra dişlerin fırçalanması yöntemiyle kullanılıyor.
- Edirne kırmızısının öyküsü
Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15. yüzyılda şehirde kök boya olarak üretildi.
"Tuğla kırmızısının daha parlağı" olarak nitelenen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.
Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında kullanıldı.
Edirne'de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.
Trakya Üniversitesi iki yıl önce akademik anlamda başlattığı çalışmalarla rengin doğduğu topraklarda yeniden gündeme gelmesi için çalışmalarını sürdürüyor.